شبکه بهداشت و درمان بروجرد

شرح خدمات کارشناس سلامت روان در نظر گرفته شده در حوزه سلامت روانی، اجتماعی و اعتیاد

1. در زمینه پیشگیری اولیه و ارتقاء

• آموزش مهارت های فرزند پروری: در این خدمت هدف ارائه آموزش تکنیک های مدیریت رفتاری فرزندان (از قبیل مهارت تشویق، تنبیه، توجه، نادیده گرفتن و ....) به والدین آنها می باشد. گروه مخاطب والدین تا سنین 45 سال ( دارای فرزند زیر 18 سال ) هستند. روش دسترسی به مخاطبین والدین کودکان از طریق ارجاعات کارشناس مراقب سلامت خانواده، مهد کودک ها، والدین کودکان در مدارس، مراجعه کنندگان به مراکز بهداشتی و درمانی ومحل های تجمع والدین (محیط کار، فرهنگسراها و ...)  می باشد. طول مدت آموزش سه جلسه و هر جلسه آموزش حدود 2 ساعت خواهد بود ومبنای آموزش محتوایی است که توسط دفتر سلامت روانی، اجتماعی و اعتیاد وزارت بهداشت تهیه شده است. مربی آموزش دهنده فردی است که معیارهای تعیین شده برای فعالیت در جایگاه کارشناس سلامت روان را دارا می باشد (دارای حداقل مدرک کارشناسی ارشد در یکی از گرایش های روانشناسی بالینی یا عمومی است). این کارشناس آموزش های بدو شروع خدمت را مبتنی بر کاریکولوم آموزشی تدوین شده توسط وزرات بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، طی نموده و موفق به کسب مدرک پایان دوره شده است.
• آموزش مهارت های زندگی 1: در این خدمت هدف ارائه آموزش پنج مهارت زندگی (مهارت خودآگاهی، مهارت برقراری ارتباط موثر، مدیریت هیجانات منفی، مهارت حل مسئله و مهارت جرأت­مندی) می باشد. گروه مخاطب کودکان، نوجوانان و جوانان سنین 20-10 سال است. روش دسترسی به مخاطبین ارجاعات کارشناس مراقب سلامت خانواده، مدارس، دانشگاه ها، مراکز بهداشتی و درمانی و محل های تجمع ( فرهنگسراها، مساجد و ... ) می باشد. طول مدت آموزش پنج جلسه و هر جلسه آموزش حدود 3 ساعت خواهد بود. مبنای آموزش محتوایی است که توسط دفتر سلامت روانی، اجتماعی و اعتیاد وزارت بهداشت تهیه شده است. مربی آموزش دهنده فردی است که معیارهای تعیین شده برای فعالیت در جایگاه کارشناس سلامت روان را دارا می باشد (دارای حداقل مدرک کارشناسی ارشد در یکی از گرایش های روانشناسی بالینی یا عمومی است). این کارشناس آموزش های بدو شروع خدمت را مبتنی بر کاریکولوم آموزشی تدوین شده توسط وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، طی نموده و موفق به کسب مدرک پایان دوره شده است.
• آموزش مهارت های زندگی 2: در این خدمت هدف توجیه آموزش مهارت های زندگی برای والدین کودکانی است که تحت پوشش آموزش مهارت های زندگی بوده (از هر خانواده حداقل یک والد) و طبق برنامه پوشش داده می شوند. روش دسترسی به مخاطبین انجمن اولیاء و مربیان در مدارس، مراکز بهداشتی و درمانی و محل های تجمع ( فرهنگسراها، مساجد و ... ) می باشد. طول مدت آموزش یک جلسه 2 ساعته خواهد بود. مبنای آموزش محتوایی است که توسط دفتر سلامت روانی، اجتماعی و اعتیاد وزارت بهداشت تهیه شده است. مربی آموزش دهنده فردی است که معیارهای تعیین شده برای فعالیت در جایگاه کارشناس سلامت روان را دارا می باشد (دارای حداقل مدرک کارشناسی ارشد در یکی از گرایش های روانشناسی بالینی یا عمومی است). این کارشناس آموزش های بدو شروع خدمت را مبتنی بر کاریکولوم آموزشی تدوین شده توسط وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، طی نموده و موفق به کسب مدرک پایان دوره شده است.
• آموزش خود مراقبتی: در این خدمت هدف ارائه آموزش خود مراقبتی متناسب با شرایط مخاطب در سه زمینه عموم جامعه (افرادی که بیماری یا ناخوشی بارز ندارند)، بیماری های مزمن و ناخوشی های جزئی می باشد. گروه مخاطب تمامی گروههای سنی می باشد. روش دسترسی به مخاطبین از طریق سفیران (رابطین) سلامت و محل های تجمع افراد و مناسبت های بهداشتی و عمومی می باشد. طول مدت آموزش .... ساعت تخمین زده می شود. مبنای آموزش محتوایی است که توسط دفتر سلامت روانی، اجتماعی و اعتیاد وزارت بهداشت با همکار ی دفتر  آموزش سلامت تهیه شده است. مربی آموزش دهنده فردی است که معیارهای تعیین شده برای فعالیت در جایگاه کارشناس سلامت روان را دارا می باشد (دارای حداقل مدرک کارشناسی ارشد در یکی از گرایش های روانشناسی بالینی یا عمومی است). این کارشناس آموزش های بدو شروع خدمت را مبتنی بر کاریکولوم آموزشی تدوین شده توسط وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، طی نموده و موفق به کسب مدرک پایان دوره شده است.
• پیشگیری از خودکشی(1): در این خدمت هدف آموزش افراد کلیدی جامعه برای شناسایی اولیه افراد در معرض خطر و پر خطر اقدام به خودکشی می باشد و سپس تلاش برای ارجاع این افراد و دریافت خدمات تشخیصی و درمانی است. گروه مخاطب برای آموزش ارائه شده در این آیتم، افراد کلیدی در سطح جامعه می باشند (که این افراد در برنامه پیشگیری از خودکشی تدوین شده توسط دفتر سلامت روانی، اجتماعی و اعتیاد وزارت بهداشت تعریف شده اند از قبیل معلمین ، روحانیون محلی، ...). روش دسترسی به مخاطبین دریافت کننده آموزش از طریق همکاری بین بخشی با سازمان مربوطه خواهد بود. طول مدت آموزش برای افراد کلیدی، یک جلسه و هر جلسه آموزش حدود دو ساعت می باشد (دوره های بازآموزی برای افراد کلیدی لازم است). مبنای آموزش محتوایی است که توسط دفتر سلامت روانی، اجتماعی و اعتیاد وزارت بهداشت تهیه شده است. مربی آموزش دهنده فردی است که معیارهای تعیین شده برای فعالیت در جایگاه کارشناس سلامت روان را دارا می باشد (دارای حداقل مدرک کارشناسی ارشد در یکی از گرایش های روانشناسی بالینی یا عمومی است). این کارشناس آموزش های بدو شروع خدمت را مبتنی بر کاریکولوم آموزشی تدوین شده توسط وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، طی نموده و موفق به کسب مدرک پایان دوره شده است.
• پیشگیری از خودکشی (2): در این خدمت هدف شناسایی افراد در معرض خطر و پر خطر برای اقدام به خودکشی و از طریق کارشناس سلامت روان می باشد. سپس از طریق برقراری ارتباط موثر و انجام مشاوره های لازم تلاش می گردد که این افراد برای دریافت خدمت به پزشک مراجعه نموده و خدمات تشخیصی و درمانی دریافت نمایند. گروه مخاطب در برنامه پیشگیری از خودکشی تدوین شده توسط دفتر سلامت روانی، اجتماعی و اعتیاد وزارت بهداشت تعریف شده است. اطلاعات فنی مورد نیاز برای کارشناس ارائه دهنده خدمت در محتوی آموزشی ضمیمه برنامه پیشگیری از خودکشی موجود می باشد. کارشناس ارائه دهنده خدمت فردی است که معیارهای تعیین شده برای فعالیت در جایگاه کارشناس سلامت روان را دارا می باشد (دارای حداقل مدرک کارشناسی ارشد در یکی از گرایش های روانشناسی بالینی یا عمومی است). این کارشناس آموزش های بدو شروع خدمت را مبتنی بر کاریکولوم آموزشی تدوین شده توسط وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، طی نموده و موفق به کسب مدرک پایان دوره شده است.
• مشاوره های عمومی: در این خدمت هدف ارائه مشاوره های حرفه ای به افراد ارجاع شده از سایر واحدها (به عنوان مثال بیماری های غیر واگیر، تغذیه، مددکار اجتماعی و ...) است و یا افرادی که بر اساس ارجاع کارشناس مراقب سلامت خانواده و یا نیازهای شخصی درخواست مشاوره در حوزه های تحصیلی، زناشویی، پیش از ازدواج و ... را دارا می باشند.در این خدمت کارشناس سلامت روان بر اساس آموزش هایی که دریافت نموده است به مراجعین و متناسب با نیاز آنها خدمات مشاوره ای ارائه خواهد نمود. گروه مخاطب افراد ارجاع شده به صورت خاص و همچنین عموم جامعه می باشند. روش دسترسی به مخاطبین، ارجاع و یا مراجعه داوطلبانه آنها خواهد بود. طول مدت مشاوره به طور متوسط نیم ساعت و تعداد جلسات با توجه به نیاز مراجع خواهد بود. مبنای آموزش محتواهایی است که توسط دفتر سلامت روانی، اجتماعی و اعتیاد وزارت بهداشت تهیه شده و یا در مواردی در آینده تهیه خواهد شد. مربی آموزش دهنده فردی است که معیارهای تعیین شده برای فعالیت در جایگاه کارشناس سلامت روان را دارا می باشد (دارای حداقل مدرک کارشناسی ارشد در یکی از گرایش های روانشناسی بالینی یا عمومی است). این کارشناس آموزش های بدو شروع خدمت را مبتنی بر کاریکولوم آموزشی تدوین شده توسط وزرات بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، طی نموده و موفق به کسب مدرک پایان دوره شده است.
• مداخلات اجتماع محور در مدیریت عوامل خطر سلامت اجتماعی: هدف این خدمت تسهیل گری در راستای اجرای مدل اجتماع محور مداخلات سلامت اجتماعی در محلات تحت پوشش مرکز است که بر اساس معیارهای تعیین شده تحت پوشش این برنامه قرار می گیرند. روش دسترسی به مخاطبین جلب مشارکت داوطلبین محلی در قالب تشکیل کمیته محلی و جلب مشارکت مسئولین شهری در قالب تشکل کمیته راهبری می باشد. روش مداخله به صورت فعال و جلب حمایت و مشارکت عمومی، برگزاری نشست ها، جلسات توجیهی، حمایت یابی و کارگاه های آموزشی در محله وسطح جامعه می باشد. مبنای آموزش  و ارایه خدمات، محتوی و دستورالعمل هایی است که توسط دفتر سلامت روانی، اجتماعی و اعتیاد وزارت بهداشت تهیه شده است. تسهیلگر فردی است که معیارهای تعیین شده برای فعالیت در جایگاه کارشناس سلامت اجتماعی  را دارا می باشد (دارای حداقل مدرک کارشناسی ارشد در یکی از گرایش های روانشناسی بالینی یا عمومی است). این کارشناس آموزش های بدو شروع خدمت را مبتنی بر کاریکولوم آموزشی تدوین شده توسط وزرات بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، طی نموده و موفق به کسب مدرک پایان دوره شده است.

2. در زمینه پیشگیری ثانویه

• غربالگری تکمیلی و مداخلات مختصر در حوزه سوء مصرف مواد: در این خدمت هدف اجرای غربال­گری تکمیلی در افراد واجد غربال­گری اولیه مثبت و ارایه مداخلات مختصر است. در این خدمت کارشناس سلامت روان بر اساس آموزش­هایی که دریافت نموده بر حسب نتیجه غربال­گری تکمیلی تمرکز مداخله مختصر را تعیین خواهد نمود. در کسانی که در معرض خطر متوسط هستند تمرکز مداخله مختصر یک مشاوره کوتاه به سبک مصاحبه انگیزشی برای کاهش و یا قطع مصرف مواد بوده و در کسانی که در معرض خطر بالا هستند تمرکز مداخله مختصر بر مصاحبه انگیزشی با هدف ارجاع خواهد بود. گروه مخاطب کلیه افراد 15 تا 64 ساله ای خواهند بود که در غربالگری اولیه نتیجه آنها مثبت شده است. روش دسترسی به مخاطبین، در درجه اول به صورت فرصت­طلبانه در میان افراد مراجعه­کننده به مرکز و در درجه دوم فراخوان خواهد بود. طول مدت غربال­گری تکمیلی به طور متوسط 15 دقیقه و طول مدت مداخله مختصر و پیگیری­های بعدی آن برای هر نفر 30 دقیقه است. مبنای آموزش محتواهایی است که توسط دفتر سلامت روانی، اجتماعی و اعتیاد وزارت بهداشت تهیه شده است. مربی آموزش دهنده فردی است که معیارهای تعیین شده برای فعالیت در جایگاه کارشناس سلامت روان را دارا می باشد (دارای حداقل مدرک کارشناسی ارشد در یکی از گرایش های روانشناسی بالینی یا عمومی است). این کارشناس آموزش های بدو شروع خدمت را مبتنی بر کاریکولوم آموزشی تدوین شده توسط وزرات بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، طی نموده و موفق به کسب مدرک پایان دوره شده است.
• خدمات روانی- اجتماعی در درمان سوء مصرف مواد: در این خدمت هدف ارائه خدمات روانی، اجتماعی به افراد متقاضی درمان اختلالات مصرف مواد در مراکز بهداشتی، درمانی می باشد. این خدمات بر اساس بسته مداخلات شناختی، رفتاری درمان اختلالات مصرف مواد ارایه خواهد شد. در این خدمت کارشناس سلامت روان بر اساس آموزش هایی که دریافت نموده و در چارچوب طرح درمانی تدوین شده توسط گروه متشکل از مراجع، پزشک و کارشناس سلامت روان خدمات روانی، اجتماعی را در قالب جلسات عمدتاً فردی ارائه خواهد نمود. گروه مخاطب افراد 64-15 مبتلا به اختلالات مصرف مواد متقاضی درمان می باشند. روش دسترسی به مخاطبین، مراجعه داوطلبانه آنها یا ارجاع متعاقب غربال­گری و تشخیص خواهد بود. طول مدت خدمات روانی، اجتماعی برای هر مراجع به طور متوسط سه ساعت در ماه (4 جلسه 45 دقیقه­ای) با توجه به نیاز مراجع و همچنین مبتنی بر پکیج خدمتی که برای کارشناس سلامت روان تعریف شده است، خواهد بود. مبنای آموزش محتواهایی است که توسط دفتر سلامت روانی، اجتماعی و اعتیاد وزارت بهداشت تهیه شده است. مربی آموزش دهنده فردی است که معیارهای تعیین شده برای فعالیت در جایگاه کارشناس سلامت روان را دارا می باشد (دارای حداقل مدرک کارشناسی ارشد در یکی از گرایش های روانشناسی بالینی یا عمومی است). این کارشناس آموزش های بدو شروع خدمت را مبتنی بر کاریکولوم آموزشی تدوین شده توسط وزرات بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، طی نموده و موفق به کسب مدرک پایان دوره شده است.
• مداخلات مختصر روانشناختی برای بیماران مبتلا به اختلال روانپزشکی شایع: در این خدمت هدف ارائه مداخلات مختصر روانشناختی و غیر دارویی به بیماران مبتلا به اختلالات روانپزشکی شایع از قبیل افسردگی، با هدف ارائه خدمات غیردارویی و هم افزایی اثرات درمان دارویی و مداخلات روانشتاختی می باشد.  گروه مخاطب تمامی افرادی هستند که با تشخیص اختلالات روانپزشکی شایع تحت درمان مرکز می باشند. روش دسترسی به مخاطبین از طریق ارجاع پزشک درمانگر به کارشناس سلامت روان می باشد. طول مدت هر جلسه حدود 20 دقیقه خواهد بود  و تعداد جلسات بر اساس نوع اختلال می باشد. مبنای آموزش، محتوایی است که توسط دفتر سلامت روانی، اجتماعی و اعتیاد وزارت بهداشت تهیه شده است. مربی آموزش دهنده فردی است که معیارهای تعیین شده برای فعالیت در جایگاه کارشناس مراقب سلامت خانواده را دارا می باشد. (دارای حداقل مدرک کارشناسی ارشد در یکی از گرایش های روانشناسی بالینی یا عمومی است). این کارشناس آموزش های بدو شروع خدمت را مبتنی بر کاریکولوم آموزشی تدوین شده توسط وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، طی نموده و موفق به کسب مدرک پایان دوره شده است.
• آموزش گروهی خانواده بیماران مبتلا به اختلالات سایکوتیک: در این خدمت هدف ارائه آموزش های روانشناختی (psychoeducation) به خانواده بیماران مبتلا به اختلالات شدید روانپزشکی شامل برقراری ارتباط اولیه، افزایش اطلاعات در رابطه با بیماری و مهارت های انطباق خانواده بیماران و افزایش حمایت برای خانواده بیماران می باشد. گروه مخاطب خانواده افراد مبتلا به بیماری‌های شدید روانپزشکی (سایکوز) از قبیل بیماران دچار اسکیزوفرنی، اختلال دوقطبی و اسکیزوافکتیو می باشند که دارای معیارهای ورود برای دریافت این خدمت هستند. روش دسترسی به مخاطبین از طریق ارجاع پزشک درمانگر به کارشناس سلامت روان می باشد. طول مدت آموزش 6 جلسه و هر جلسه آموزش حدود 60 دقیقه خواهد بود. مبنای آموزش محتوایی است که توسط دفتر سلامت روانی، اجتماعی و اعتیاد وزارت بهداشت تهیه شده است. مربی آموزش دهنده فردی است که معیارهای تعیین شده برای فعالیت در جایگاه کارشناس سلامت روان را دارا می باشد. (دارای حداقل مدرک کارشناسی ارشد در یکی از گرایش های روانشناسی بالینی یا عمومی است). این کارشناس آموزش های بدو شروع خدمت را مبتنی بر کاریکولوم آموزشی تدوین شده توسط وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، طی نموده و موفق به کسب مدرک پایان دوره شده است.
• ویزیت در منزل بیماران مبتلا به اختلالات سایکوتیک: در این خدمت هدف ارائه خدمات درمانی و مراقبت پپگیرانه پس از ترخیص در منزل بیماران است. گروه مخاطب افراد مبتلا به بیماری‌های شدید روانپزشکی (سایکوز) از قبیل بیماران دچار اسکیزوفرنی، اختلال دوقطبی و اسکیزوافکتیو می باشند که دارای معیارهای ورود برای دریافت این خدمت هستند. روش دسترسی به مخاطبین از طریق ارجاع پزشک درمانگر و مرکز سلامت جامعه به تیم های ارائه دهنده خدمت تحت پوشش سازمان بهزیستی است. فرکانس انجام ویزیت ها در منزل معمولا ماهانه یک نوبت می باشد. مبنای خدمت محتوایی است که مورد تایید دفتر سلامت روانی، اجتماعی و اعتیاد وزارت بهداشت خواهد بود.
• پیشگیری از خودکشی مجدد: در این خدمت هدف پیشگیری از خودکشی مجدد است و گروه هدف افرادی هستند که اقدام به خودکشی کرده اند ولی منجر به فوت نشده است. روش دسترسی به مخاطبین از طریق مراکز بهداشتی و درمانی و درمانگرانی می باشد که فرد اقدام کننده به خودکشی برای دریافت خدمات درمانی به آنجا مراجعه نموده است و یا در پاره ای از مواقع در فرآیندهای ارائه خدمت به صورت فرصت طلبانه توسط کارشناس سلامت روان شناسایی می گردد. این افراد بر حسب نیاز و بر اساس صلاحدید تیم درمانگر در جلسات مشاوره شرکت خواهند نمود. کارشناس ارائه دهنده خدمت فردی است که معیارهای تعیین شده برای فعالیت در جایگاه کارشناس سلامت روان را دارا می باشد (دارای حداقل مدرک کارشناسی ارشد در یکی از گرایش های روانشناسی بالینی یا عمومی است). این کارشناس آموزش های بدو شروع خدمت را مبتنی بر کاریکولوم آموزشی تدوین شده توسط وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، طی نموده و موفق به کسب مدرک پایان دوره شده است.
• حمایت های روانی و اجتماعی در حوادث غیرمترثبه و بلایا: در این برنامه هدف کاهش میزان عوارض روانشناختی ناشی از بروز حوادث غیر مترقبه و بلایا  می باشد. گروه هدف افرادی هستند که یا بازمانده اینگونه حوادث بوده و یا شاهد بروز این حوادث برای سایرین بوده اند. روش دسترسی به این افراد با استفاده از غربالگری و مصاحبه بدنبال بروز حادثه و در ر.زهای اول پس از آن می باشد و معمولا با ورود به فیلد حادثه انجام می پذیرد. افرادی که در غربالگری یا مصاحبه مثبت شناسایی شده حداقل در سه جلسه مداخلات درمانی گروهی شرکت می نمایند و در موارد نیاز به مداخلات بیشتر به سطوح بالاتر ارجاع می گردند. کارشناس ارائه دهنده خدمت فردی است که معیارهای تعیین شده برای فعالیت در جایگاه کارشناس سلامت روان را دارا می باشد (دارای حداقل مدرک کارشناسی ارشد در یکی از گرایش های روانشناسی بالینی یا عمومی است). این کارشناس آموزش های بدو شروع خدمت را مبتنی بر کاریکولوم آموزشی تدوین شده توسط وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، طی نموده و موفق به کسب مدرک پایان دوره شده است.
• غربالگری تکمیلی در حوزه سلامت اجتماعی: در این برنامه برای افرادی که در غربالگری اولیه مثبت شده اند، غربالگری تکمیلی انجام می شود. در این غربالگری تعدادی از عوامل خطر شایع و تاثیر گذار بر سلامت اجتماعی و عوامل محافظتی آن مورد بررسی قرار می گیرد. گروههای هدف اصلی بر اساس عوامل خطر و محافظتی سلامت اجتماعی و اقدامات مرتبط با آنها پس از غربالگری به سه گروه کم خطر، در معرض خطر و پرخطر تقسیم می گردند. روش دسترسی به این افراد، ارجاع در سیستم ارائه خدمت است. مبنای غربالگری محتوایی است که توسط دفتر سلامت روانی، اجتماعی و اعتیاد وزارت بهداشت تهیه شده است. غربالگر فردی است که معیارهای تعیین شده برای فعالیت در جایگاه کارشناس سلامت روان را دارا می باشد (دارای حداقل مدرک کارشناسی ارشد در یکی از گرایش های روانشناسی بالینی یا عمومی است). این کارشناس آموزش های بدو شروع خدمت را مبتنی بر کاریکولوم آموزشی تدوین شده توسط وزرات بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، طی نموده و موفق به کسب مدرک پایان دوره شده است.
• ارایه حمایتهای روانی – اجتماعی به بزرگسالان غربال شده از نظر عوامل خطر سلامت اجتماعی: در این خدمت هدف ارائه حمایت های روانی- اجتماعی  به زنان و مردان بالای 18 سال پرخطر (پیشگیری ثانویه) و در معرض عوامل خطر سلامت اجتماعی است. روش دسترسی به گروههای هدف، ارجاع و یا گاهی مشارکت داوطلبانه زنان و مردان در گروههای آموزشی جداگانه می باشد. روش مداخله به صورت گروهی است. مبنای آموزش محتوایی است که توسط دفتر سلامت روانی، اجتماعی و اعتیاد وزارت بهداشت تهیه شده است. ارایه دهنده خدمت فردی است که معیارهای تعیین شده برای فعالیت در جایگاه کارشناس سلامت روان را دارا می باشد (دارای حداقل مدرک کارشناسی ارشد در یکی از گرایش های روانشناسی بالینی یا عمومی است) است. این کارشناس آموزش های بدو شروع خدمت را مبتنی بر کاریکولوم آموزشی تدوین شده توسط وزرات بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، طی نموده و موفق به کسب مدرک پایان دوره شده است.

• ارایه حمایتهای روانی – اجتماعی به کودکان غربال شده از نظر عوامل خطر  سلامت اجتماعی: در این خدمت هدف ارائه حمایت های روانی- اجتماعی  به کودکان و نوجوانان ( 6-18  سال) پرخطر(پیشگیری ثانویه) و در معرض عوامل خطر سلامت اجتماعی است. روش دسترسی به مخاطبین ارجاع و یا مشارکت داوطلبانه کودکان و نوجوانان با رضایت والدین آنها می باشد. روش مداخله به صورت گروهی است. مبنای آموزش محتوایی است که توسط دفتر سلامت روانی، اجتماعی و اعتیاد وزارت بهداشت تهیه شده است. خدمت دهنده فردی است که معیارهای تعیین شده برای فعالیت در جایگاه کارشناس سلامت روان را دارا می باشد (دارای حداقل مدرک کارشناسی ارشد در یکی از گرایش های روانشناسی بالینی یا عمومی است). این کارشناس آموزش های بدو شروع خدمت را مبتنی بر کاریکولوم آموزشی تدوین شده توسط وزرات بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، طی نموده و موفق به کسب مدرک پایان دوره شده است.

3. در زمینه پیشگیری ثالثیه

آموزش های روانشناختی در کاهش آسیب اعتیاد: در این خدمت هدف ارایه آموزش­های روان­شناختی کاهش آسیب اعتیاد به آن گروه از افراد مبتلا به اختلالات مصرف مواد است که الگوی مصرف مواد پرخطر داشته و در حال حاضر انگیزه یا آمادگی کافی برای ورود به برنامه­های درمانی را ندارند. در این خدمت کارشناس سلامت روان بر اساس آموزش هایی که دریافت نموده است به مراجعین و متناسب با نیاز آنها خدمات آموزشی ارائه خواهد نمود. این آموزش­ها در کنار توزیع وسایل و مطالب آموزشی مکتوب عرضه می­شود. گروه مخاطب افرادی هستند که مبتلا به اختلالات مصرف مواد و واجد الگوی مصرف پرخطر هستند و در حال حاضر تعهد کافی برای ورورد به درمان نشان نمی­دهند. روش دسترسی به مخاطبین، مراجعه داوطلبانه آنها یا ارجاع متعاقب غربال­گری تکمیلی خواهد بود. طول مدت آموزش­ها به طور متوسط 1 ساعت (دو جلسه 30 دقیقه­ای)  متناسب با نیاز مراجع و همجنین مبتنی بر پکیج خدمتی که برای کارشناس سلامت روان تعریف شده است، خواهد بود. مبنای آموزش محتواهایی است که توسط دفتر سلامت روانی، اجتماعی و اعتیاد وزارت بهداشت تهیه شده است. مربی آموزش دهنده فردی است که معیارهای تعیین شده برای فعالیت در جایگاه کارشناس سلامت روان را دارا می باشد (دارای حداقل مدرک کارشناسی در یکی از گرایش های روانشناسی است). این کارشناس آموزش های بدو شروع خدمت را مبتنی بر کاریکولوم آموزشی تدوین شده توسط وزرات بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، طی نموده و موفق به کسب مدرک پایان دوره شده است.

شرح وظایف کارشناس برنامه سلامت روان ، اجتماعی و پیشگیری ازاعتیاد

1. -      تعیین اهداف، چشم انداز، رسالت و برنامه‌های عملیاتی آتی مرتبط با برنامه‌های سلامت روان و پیشگیری از اعتیاد
2. -      بررسی مسائل، مشکلات، تعیین نیازها و اولویت‌های شهرستان در امر سلامت روانی و اجتماعی و اعتیاد  و  هماهنگی درون و برون بخشی با واحدها و سازمان‌های وابسته در امور سلامت روانی اجتماعی و اعتیاد
3. -       برگزاری جلسات کمیته کارشناسی با حضور کارشناسان مراکز بهداشتی درمانی یا اساتید و مسئولین سازمان‌های ذیربط جهت تبادل نظر، تصمیم گیری و برنامه ریزی در سطح شهرستان
4. -      برنامه ریزی و آموزش پزشکان عمومی ، مبارزه با بیماریها ، بهداشت مدارس و بهورزان ........شاغل در مراکز بهداشتی درمانی شهری و روستایی به منظور ارتقاء کیفیت علمی و ارایه خدمات در برنامه بهداشت روان مطابق با دستورالعمل و اجرای برنامه‌های آموزشی – کارگاهی
5. -      تهیه و توزیع متون – پوستر – پمفلت و نشریات مرتبط با برنامه بهداشت روان وپیشگیری از اعتیاد جهت ارتقاء آگاهی، دانش و مهارت پرسنل و عموم مردم
6. -      برنامه ریزی و نظارت علمی و اجرایی مرتبط با برنامه در هفته بهداشت روان و پیشگیری از اعتیاد و مستند سازی اقدامات انجام شده و تدوین گزارش عملکردهای سالیانه
7. -      آموزش نیروهای بدو خدمت
8. -      ارائه مشاوره به افراد جامعه جهت پیشگیری از بروز اختلالات روانپزشکی و ارتقاء سطح سلامت روان جامعه (شامل: مهارت‌های زندگی، فرزند پروری، مشاوره تحصیلی، مشاوره خانوادگی و مشاوره قبل از ازدواج، پیشگیری از اعتیاد) (به صورت فردی و گروهی)
9. -      برنامه ریزی و برگزاری کارگاه های آموزشی در زمنه پیشگیری از خودکشی و جمع آوری و ثبت آمار خودکشی و ارسال آن به معاونت بهداشتی
10. -   تهیه گزارش عملکرد سالیانه برنامه بهداشت روان و پیشگیری از اعتیاد
11. -  گردآوری اطلاعات و آمار بهداشت روان و پیشگیری از اعتیاد
12. -  نظارت و پایش برنامه‌های سلامت روانی و اجتماعی و اعتیاد در مراکز بهداشتی – درمانی شهرستان و ارائه پسخوراند به مراکز
13. -  شرکت  در جلسات  ماهیانه  فرمانداری  در ارتباط با پیشگیری و درمان اعتیاد  و پیگیری مصوبات کمیته مذکور
14. -   مشارکت در برگزاری کارگاه‌های کشوری و استانی جهت ارتقاء آگاهی، دانش و مهارت پرسنل سلامت روان
15. -   مشارکت در تدوین طرحها و دستورالعمل‌های کشوری و تعیین و محاسبه شاخص‌های استانی برنامه ادغام سلامت روان و پیشگیری از اعتیاد

16 - هماهنگی جهت جلب مشارکت و حمایت مسئولین و سیاستگذاران در اجرای برنامه‌های سلامت روان و مشارکت درون بخشی و بین بخشی با سایر سازمانها جهت ارتقاء برنامه‌های سلامت روان

17. -  آموزش عموم جامعه درخصوص اصول و مفاهیم سلامت روان به منظور افزایش آگاهی و اطلاع نگرش افراد نسبت به مشکلات روانی

18  -شناسایی و غربالگری اختلالات روانپزشکی و مشکلات رفتاری در جمعیت تحت پوشش تیم سلامت در گروه‌های سنی مختلف  و پیگیری و مراقبت بیماران مبتلا به اختلالات روانپزشکی ارجاع بیماران روانپزشکی به سطوح بالاتر  و ارائه مشاوره و مداخلات روان شناختی در بیماران مبتلا به اختلالات روانپزشکی آموزش به گروه‌های در معرض خطر و بیماران و خانواده آنها درخصوص اختلالات روانپزشکی و مراقبت از بیماران

19 - ارائه حمایت‌های روانی – اجتماعی در حوادث و بلایا و مداخله در بحران

شرح وظائف بهورز

1- بیماریابی اختلالات روانپزشکی و شناسایی اختلالات سوء مصرف مواد

2- ارجاع بیماران به مرکز بهداشتی درمانی

3- پیگیری و مراقبت بیماران اعصاب و روان

4- آموزش برنامه های سلامت روان به بیماران ، خانواده آنها و عموم جامعه

برنامه های سلامت روان: بیماریها ، حمایتهای روانی اجتماعی در بلایا ، پیشگیری از خودکشی ، مهارتهای زندگی ، مهارتهای فرزند پروری ، پیشگیری از اعتیاد

5- جلب مشارکتهای مردمی در اجرای برنامه ها

6- ثبت آمار بیماران و فعالیتها و گزارشدهی به مرکز بهداشتی درمانی

7- ارجاع معتادان به مرکز مشاوره رفتاری

8- انجام خدمات سلامت اجتماعی شامل :

• مشارکت در انجام نیاز سنجی و او لویت سنجی مشکلات منطقه

• مشارکت در فرایند توانمند سازی گروههای هدف

• شناسایی ظرفیت های حمایتی ومشارکت در ایجاد ظرفیت های جدید(ظرفیت سازی)

2- مشارکت در پیگیری و مراقبت بیماران

3- جمع بندی و تجزیه تحلیل اطلاعات آماری و ارسال به مرکز بهداشت شهرستان

4- مشارکت در آموزش و باز آموزی بهورزان

5- مشارکت در آموزش بیماران ، خانواده آنها و عموم جامعه

6- جلب مشارکتهای مردمی در اجرای برنامه ها

7- پایش عملکرد خانه های بهداشت و ارسال بازخورد

8- نظارت بر تأمین داروهای اساسی مورد نیاز مرکز

9-تهیه گزارش عملکرد سالیانه برنامه بهداشت روان و پیشگیری از اعتیاد

10-مشارکت در انجام نیاز سنجی و اولویت سنجی مشکلات منطقه

11 -مشارکت در فرایند توانمند سازی گروههای هدف

12- اجرای فعالیتهای هفنه بهداشت روان و پیشگیری از اعتیاد و ارسال مستندات به مرکز بهداشت

شرح وظائف پزشک خانواده روستایی

1- تشخیص و درمان اختلالات روانپزشکی و سوء مصرف مواد

2- ارجاع موارد مورد نیاز به مرکز تخصصی شهرستان

3- آموزش و باز آموزی پرسنل

4- ارسال گزارش فعالیتها به مرکز بهداشت شهرستان

5- پایش عملکرد خانه های بهداشت و ارسال بازخورد

6- پذیرش بیماران ارجاعی از خانه بهداشت و ارسال بازخورد

7- مشارکت در آموزش عموم جامعه و گروههای هدف بیماران، خانواده بیماران، افراد در معرض خطر

8- تشکیل پرونده بیماران طبق دستورالعمل

9- جمع بندی و تجزیه و تحلیل آمار و ارسال گزارش به مرکز بهداشت شهرستان

10- انجام خدمات سلامت اجتماعی شامل :

• نظارت و پایش عملکرد تیم سلامت (بهورز، کاردان و کارشناس) درارزیابی سلامت اجتماعی، تهیه نیمرخ های منطقه ای، آموزش های عمومی .....)

• بررسی ومعاینه کلیه موارد ارجاعی ، تکمیل فرم های ثبت موارد وتشکیل پرونده

• ارجاع موارد شناسایی شده به سطوح بالاتر

• نظارت و مشارکت فعال در عملکرد آموزش تیم سلامت و آموزش جامعه

• تدوین و اجرای برنامه عملیاتی سالانه

• تهیه گزارشات ادواری برای سطوح بالاتر

1- تشخیص و درمان اختلالات روانپزشکی و سوء‌ مصرف مواد

2- آموزش و باز آموزی پزشکان عمومی و کارشناسان

3- پذیرش موارد ارجاع شده از مراکز بهداشتی درمانی و ارسال بازخورد ارجاع

4- ارجاع بیماران به بیمارستان جهت بستری در صورت لزوم

5- مشارکت در انجام پژوهشهای کاربردی

6- مشارکت در انجام فعالیتهای لازم جهت ارتقاء سطح سلامت روان جامعه